AS/RS (Automated Storage/Retrieval System) Robotik Yükleme / Boşaltma Sistemleri

 AS/RS (Automated Storage/Retrieval System)
Robotik Yükleme / Boşaltma Sistemleri


Malzemelerin belli bir otomasyon seviyesinde, hassas, doğru ve hızlı bir şekilde alınmasını, depolanmasını ve bulunup getirilmesini içeren donanım ve denetimlerin bileşimidir. AS/RS 1950`lerde Amerika`da ortaya çıkan bir kavramdır. Manuel ve uzaktan kumanda sistemlerinin yerine tasarlanan otomatik-stoklama kullanım sistemleridir. Amacı doğru malzemeyi, doğru zamanda, doğru yere ulaştırmaktır. Malzeme depoda tutulur ve gerektiğinde kullanım zamanına en yakın zamanda kullanım alanına ulaştırılır. AS/RS bir çok depolama koridorundan oluşur ve bu koridorlarda bir veya daha fazla S/R (Storage/Retrieval) makineleri işlem görür. Genelde her koridorda bir S/R makinesi bulunmaktadır. Ayrıca koridorlarda stoku yapılacak malzemeyi içeren “depolama rafları” (storage rack) vardır. S/R makineleri malzemelerin raflardan alınmasını ya da raflara ulaştırılmasını sağlar. AS/RS bir veya daha fazla girdi/çıktı istasyonuna (input/output station) sahiptir. Bu istasyonlarda malzemeler depolara konulmak üzere teslim edilir veya sistemden çekilir. AS/R sistemlerinde input/output istasyonları P&D (pick-up and deposit) istasyonları olarak geçer. P&D istasyonları manuel olabileceği gibi conveyör sistemleri ve AGVS`ler gibi çeşitli otomatik taşıma sistemlerini de içerebilir.


Üzerinde son dönemlerde çok konuşulan ve önümüzdeki dönemlerde çoğu firmada kurgulanacak olan otomatik yükleme ve boşaltma sistemlerinin (ASRS – Automated Storage / Retrieval System) faydaları konusunda biraz bilgi vermek gerekirse;

   1.

      Depolama alanı kapasitesinin yükseltilmesi;

ASRS sistemlerin, öncelikle yüksek ve dar koridorlu depolama alanları yaratarak kapasitelerin arttırılması yönünde muazzam etkileri vardır. Türkiye uygulamalarına genel olarak baktığımızda standart 6 ve 9 metre yüksekliklerde, lift ve forkliftler aracılığı ile insan operasyonuna dayalı bir sistem görülmektedir. Forklift çalışma aralığını göz önünde bulundurduğumuzda, markası ve cinsine bağlı olmak üzere, 2 raf arası koridor genişliklerinin minimum 3,5 metre olması gereklidir. Bu durumda dar koridorlarda çalışma kabiliyetleri olan “dar alan forkliftleri” alternatifi seçilse bile, maliyet yönünden ASRS robotları’nın fiyatları göz önüne alındığında, bu alternatif avantajlı değildir. ASRS sistemleri kurgulanmış depolarda koridor aralığının euro palet elleçleme genişliğinde olması yeterlidir. Yani operasyonu 1,5 metre genişliğinde bir alanda yapmak mümkündür. Şimdi kısa bir hesapla ortaya çıkan 2 metrelik fark 10 koridoru olan depoda 20 metrelik bir alan kazancıyla yaklaşık olarak, yükseklikle oynamamak kaydıyla, 42 % daha fazla depolama kapasitesi sağlanmaktadır.

Yükseklik konusuna gelince, kapasite yükseklikle doğru oranda artacak ve aynı zamanda standart yüksekliklerin dışında operatörsüz ve risksiz yükleme / boşaltma yapılabilecektir.

   2.

      Yeni kurulacak depoların inşaat maliyetlerinin azalması;

AS/RS Sistemlerde yüksek depolama yapılabildiğinden dolayı depo taban alanının genişliğine bağlı arazi maliyetleri ve yatırım miktarı minimum seviyede tutulabilmektedir. Depo inşa alanı ve arazi yatırımlarının maliyetlerinin düşüklüğü de önemli bir tasarruf sağlamaktadır.

   3.

      Depo yükleme boşaltma işçilik maliyetlerinin önemli ölçüde azalması;

Depolama ve yükleme / boşaltma operasyonlarda elleçleme ve lift operatörleri sayısında önemli bir düşüş sağlanmaktadır. Doğal olarak taşıma, depolama ve operasyon alanları gibi tehlikeli bölgelerde personel bulunmayacağından dolayı iş kazaları riskleri de azalmaktadır.

   4.

      Yükleme boşaltma operasyon sürelerinin azalması;

Mevcut ASRS sistemleri her ne kadar taşınacak ve depolanacak yüklerin cins ve miktarlarına bağlı olarak büyük değişiklikler gösterse de ortalama yürüme hızları 20 – 60 metre / dakika, çıkma ve inme hızları ise 30 – 80 metre/dakika mertebelerine ulaşmak mümkündür. Sisteme konveyörlü entegrasyonlarla operasyon hızlarının, iş sonuç analizlerinde 120 metre / dakika mertebelerine ulaşmak mümkündür. Aynı operasyonun standart olarak 1000 defa tekrarlanmasında aynı hız ve sonuçların alındığı ve operasyondaki her bir adımın da aynı hızlarda ve sonuçta yapıldığı düşüldüğünde inanılmaz bir sirkülâsyonun düzenli ve verimli olarak nasıl işlediği düşüncesini taşımamak imkânsızdır. Biz Sonar Ar-Ge olarak bu noktada, ASRS sistemlere bir ek yaptık. Normalde çalışma prensiplerini incelediğinizde kutu elleçleme ve palet elleçleme olarak sistemler görürsünüz ama bulk olarak operasyona başlayan süreci paket paket raflara koyarak bu konudaki en önemli soruna çözüm getirdik. Bu süreç boşaltma anında da tam tersi süreçle yani paket paket toplayıp bunları birleştirerek yükleme alanına getirmektedir.

   5.

      Yükleme boşaltma ve sevkiyattaki hata riskinin azalması;

Operasyonların insansız olarak işletildiği ASRS sistemleri, eğer sistem doğru kurgulanmış ve başlangıç noktasında insan hatası bulunmuyor ise doğru zamanda doğru yükleme ve boşaltma sistemi olarak en uygun sistemlerdir. Firmaların Lojistik ve depolama süreçleri incelendiğinde verimliliklerini çok büyük oranda azaltan 2. süreç bu operasyonlardır. Yanlış operasyonun geri dönüş maliyetlerini düşünürsek, hele hele yanlış yüklemelerin firmalara verdikleri zararları düşünürsek, ASRS sistemleri büyük maliyet azaltıcı sistemler olarak görmekte ayrıca yarar vardır.

   6.

      Depo içi sirkülâsyonunun anlık olarak takip edilebilmesi ve operasyon süreçlerinin anlık kayıt altında tutulabilmesi;

Bu sistemler aracılığı ile artık sadece FİFO ve LİFO değil, aynı zamanda FEFO ( First Expire date First Out) hareketleri takibiyle sağlıklı depo yönetimi yapılmaktadır. Bu nokta çoğu kullanıcı tarafından göz ardı edilse de özellikle gıda ve sağlık sektöründe önemli bir kriter ve önceliktir.

   7.

      Depo Optimizasyonu ve Shifting;

ASRS sistemler, “idle time” dediğimiz, operasyonun durduğu zamanlarda bile depodaki ürünlerin depo içi hareketlerini sürdürerek stok optimizasyonunu sağlar. Bu sayede sevkiyat ve operasyonların en uygun zamanlamayla yapılmasını mümkün kılması sistemin can alıcı özelliklerinden biridir.



EROL TANRIVERDİ.

erologuzer@hotmail.com
erologuzer@gmail.com
+905073066622